.jpg)
Gelişen teknolojiyle birlikte hayatımıza pek çok teknolojik cihaz da dahil oldu. Özellikle televizyon, telefon, bilgisayar, tablet gibi teknolojik cihazlar sayesinde iletişim, haberleşme, sağlık, banka, devlet, eğitim başta olmak üzere birçok işimizi pratik bir şekilde yapabiliyoruz. Bu cihazlar günlük yaşantımızı kolaylaştırdığı gibi sağlığımız üzerinde olumsuz etkilere de neden olabiliyor. Bu olumsuz etkilerden biri de, etkisi 2012 yılında tespit edilen ama son zamanlarda adını sıklıkla duyduğumuz mavi ışık. Peki ne bu mavi ışık? Mavi ışığın ne gibi olumsuz etkileri vardır? Mavi ışığın olumsuz etkilerine karşı alınacak önlemler nelerdir? Hepsi bu yazının devamında..
Mavi Işık Nedir?
Mavi ışığın ne olduğunu açıklamadan önce şu bilgiyi bilmemiz gerekiyor. Işık ışınlarının, dalga boyu ile içerdikleri enerji miktarı arasında ters bir ilişki var. Yani, uzun dalga boylarına sahip ışınlar daha az enerjiye, kısa dalga boylarına sahip ışınlar ise daha fazla enerjiye sahipler. Ekran ışığı diye de adlandırılan mavi ışık, 380-500 nanometre (Nanometre, 1 metrenin milyarda biri) aralığında titreşen ve görünür ışık çeşitliliğinin en kısa dalga boyuna ve en yüksek enerjisine sahip ışığın ismidir.
Güneş ışığı, kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, mor ışınlar ve bunların farklı tonunu içeren doğal bir mavi ışık kaynağı olup faydalı mavi ışık grubuna girerken; televizyon, bilgisayar, dizüstü bilgisayar, akıllı telefon, dijital cihaz ekranları, floresan ve LED aydınlatma gibi cihazlar yapay mavi ışık kaynağı olup zararlı mavi ışık sınıfına girer. Güneş ışığındaki mavi ışık, gökyüzündeki az miktarda mavimsi renkten kaynaklanırken, dijital cihazlardan yayılan mavi ışık ise yoğun bir şekilde yayılan bir ışıktır.
.jpg)
Mavi Işığın Zararları
Güneşten gelen mavi ışığın insan sağlığı üzerinde, melatonin hormonunu düzenleme, serotonin hormonunun üretimini artırma, beyin aktivitesini hızlandırma, hafızayı geliştirme, zihinsel performansı yükseltme, romatizma, artrit ve kas ağrılarını azaltma, bağışıklık sistemini iyileştirme ve daha birçok yararı varken; dijital aletlerin ve cihazların yaydığı mavi ışık, gözlerimizin engellemede kötü olduğu ve yetersiz kaldığı bir ışık tipi olup hem fiziksel hem zihinsel sağlık üzerinde olumsuz etkilere neden olabiliyor. Bunlardan bazıları;
- Uyumak için gerekli melatonin hormonunun salgılanmasını yavaşlatıp uyku düzeninin bozulmasına, biyolojik ritmin, gece-gündüz döngüsünün bozulmasına yol açar.
- Melatonin hormonunun sentezlenmemesi migren ataklarını, baş ağrılarını artırır.
- Dijital göz yorgunluğu, göz kuruluğu, göz tahrişi, bulanık görme gibi birçok rahatsızlığa neden olur.
- Çocuklarda miyop sorunları yaratabilir.
- İlerleyen yaşlarda katarakt riskini artırır.
- Makula dejenerasyonu olarak bilinen sarı noktaya neden olur.
- Hücre yaşlanmasını hızlandırır, cildin daha erken yaşlanmasına neden olur.
- Ciltte ton farklılıklarının, lekelerin, çizgilerin, kırışıklıkların ortaya çıkmasını kolaylaştırır.
- Göz çevresi yorgunluğu, göz altı torbalanması ve koyulaşma gibi problemlere sebep olur.
- Konsantrasyon, dikkat eksikliği, odaklanma sorunu, depresyon gibi sorunlara yol açar.
.jpg)
Mavi Işıktan Korunma Yolları
Teknolojik cihazların ekranlarından yayılan mavi ışığın olumsuz etkilerinden korunmanın bazı yolları var. Bunlar;
- Ekranda geçirilen süreyi azaltın.
- Yatmadan en az 1 saat önce ekrana bakmayı bırakın.
- Telefon, tablet, bilgisayar gibi teknolojik aletlerde mavi ışık filtresini veya gece modunu etkinleştirin. (Gece modu yoksa Google Play, App Store gibi marketlerden filtre uygulaması indirilebilir.)
- Ekranların parlaklık ayarlarından ekran parlaklığını düşürün.
- Mavi ışık filtreli gözlükler kullanın.
- Ekranda geçirdiğiniz süre boyunca, 20 dakikada bir, 20 saniye süresince, 20 metre ve ötesine bakarak gözlerinizi dinlendirin.
- LED aydınlatmalı ortamlarda daha az zaman geçirin.
- Gece uyurken odanızda aydınlatma ışığı kullanmayın.
- Masa üstü bilgisayarla çalışırken, ekran ile aranıza mesafe koyun.
- Düzenli uyumaya özen gösterin. Bu, cildin dinlenmiş ve sağlıklı görünmesini sağlar.
- Cildinizi temiz tutun ve nemlendirici kremlerle nem kaybının önüne geçin.
Bundan birkaç sene öncesine kadar gözlerimle ilgili herhangi bir sorunum yoktu. Fakat son bir senedir, yaşa bağlı olarak, yakını bulanık görmekten kaynaklı gözlük kullanmaya başladım. Ve kullandığım gözlüğe mavi ışık filtresi de eklettirdim. Özellikle bilgisayar ve cep telefonu kullanmam gereken zamanlarda gözlüğümü muhakkak takıyorum. Her iki cihazımın da ekran parlaklığı, gündüz-gece olmasına bağlı otomatik ayarlı. Bilgisayarımda hem gece modu açık hem de ekran parlaklığı oldukça düşük. Mavi ışıkla alakalı olmayıp, çok uzun zamandır cilt nemlendiricisi de kullanıyordum. Mavi ışık için kullanılmasının faydalı olduğunu öğrendiğimde sevindim. Televizyonla geçirdiğim süre çok kısa, onu da uzaktan izliyorum zaten. Yatak odasında aydınlatma kullanmıyorum. Yani mavi ışığın olumsuz etkilerine karşı elimden geldiğince önlem almaya çalışıyorum. Bence, herkesin hem fizik hem zihin sağlığına dikkat etmesi gerekiyor. Unutmayalım ki dijital cihazların yarattığı zararlardan korunmak bizim elimizde.
