Dünyanın sayılı sakin şehirleri arasında gösterilen, hırçın Karadeniz'in sakin limanı, Ordu'nun incisi, memleketim Perşembe. Samsun-Ordu arasında, Ordu il merkezine 13 kilometre uzaklıkta, Vona Yarımadası'nda bir sahil kasabası olan Perşembe, Karadeniz Bölgesinin ilk ''Sakin Şehir'' ünvanlı ilçesi olma özelliğini elinde bulunduruyor. Tarihi, tepeleri, dereleri, yaylaları, plajları, şelaleleri, gezilecek yerleri ve yöresel yemekleri ile uzun bir Perşembe yazısı sizi bekliyor.
Ordu yöresi Selçuklular tarafından sınır boylarına yerleştirilmiş Oğuzların bir kolu olan Çepniler tarafından Türkleştirilmiş. Selçuklu Devleti'nin yıkılması ve Moğol İlhanlı hakimiyetinin zayıflaması sonucu bu bölgede Bayramoğlu Hacı Emir İbrahim adlı bir Türkmen Beyi tarafından yeni bir beylik kurulmuş. 14. yüzyılda yöreyi fetheden Türkmen bölüklerinden her biri vadilerden birine yerleşmiş. Vona Yarımadası üzerindeki küçük vadiler üzerine yerleşen Satılmış Bey sebebiyle bölge uzun yıllar, Niyabet-i Satılmış-ı Bayram, Vilayet-i Satılmış ve Bayramlu, Niyabet-i Satılmış gibi adlarla anılmış.
Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon Rum İmparatorluğu'nu ortadan kaldırmasıyla, 1461 yılında Osmanlıların eline geçen Perşembe Kasabası'nın kuruluşu, 19. yüzyılın ilk yarısında, 1824 tarihinde, Kozağzı Deresi'nin güneyinde bulunan, bugünkü Meydan Cami ve onun ön tarafında küçük teknelerin yanaşabileceği bir iskelenin yapılışı ile başlamış. 19. yüzyılın ilk yarısından sonra yeni kurulan bu yerleşim yeri Vona olarak adlandırılmış. Vona önceleri köy iken sonraları bucak ve 1945 yılında da Perşembe adı ile ilçe haline getirilmiş. Bir rivayet, perşembe günleri kurulan pazar yeri nedeniyle bölgenin adının Perşembe olarak söylendiği şeklindedir.
Perşembe'nin Sakin Şehir Unvanı Alması
Hızlı yaşam tarzının getirdiği stres ve tüketim kültürüne karşı çıkarak, yerel kültürü ve çevreyi korumak, yerel ekonomiyi desteklemek, sakin bir yaşam tarzını teşvik etmek ve insanların yaşam kalitesini artırmak amacıyla, 1999 yılında İtalya'da Cittaslow Birliği kuruldu. (Cittaslow, İtalyanca Citta-Şehir ve İngilizce Slow-Yavaş kelimelerinin birleşimi).
Birliğe üye olmak için kentlerin, birliğin belirlediği bazı kriterleri yerine getirmesi gerekiyor. 7 ana başlık altında toplanan toplam 73 kriter var. Nüfusu 50.000 altında olan kentlerin üye olabildiği birliğe, kentler, kriterler çerçevesinde yaptıkları çalışmalarla puanlanıyor ve bir kentin üye olması için 50 ve üzerinde puan alması gerekiyor. Cittaslow Birliği üyesi olan Perşembe, 2012 yılında ''Cittaslow'' sertifikasını aldı ve Türkiye'deki 25 sakin şehirden biri oldu. (2024 senesi verisi).
Perşembe'nin Mahalleleri
224 km²'lik bir yüz ölçümüne sahip Perşembe'de, Alınca, Anaç, Aziziye, Babalı, Bekirli, Beyli, Boğazcık, Bolatlı, Çamarası, Çandır, Çaytepe, Çerli, Çınar, Dereiçi, Doğan, Düz, Efirli, Ekinciler, Gündoğdu, Güzelyurt, Hacılar, Hamidiye, İmeçli, İstanbulboğazı, Kacalı, Kaleyaka, Kazancılı, Kırlı, Kovanlı, Kozağzı, Kurtuluş, Kutluca, Kuyluca, Medreseönü, Mersin, Neneli, Okçulu, Ortatepe, Ramazan, Saray, Selimiye, Sırakovancı, Soğukpınar, Şenyurt, Tarlacık, Tepecik, Tepeköy, Töngeldüzü, Yarlı, Yazlık, Yeniköy, Yeniöz, Yeşilköy, Yumrutaş mahalleleri bulunuyor.
Perşembe'nin Coğrafi Yapısı
Mavi ve yeşilin bir arada olduğu Perşembe'nin en önemli yükseltileri, 1114 metre rakımlı Kurşunçalı Tepesi, 735 metre rakımlı Sakarat Tepesi, 670 metre rakımlı Çamarası Tepesi ve 200 metre rakımlı Kordon Tepesi'dir. Sakarat Tepesi bu yüksekliği ile sahil şeridinin en yüksek tepelerinden biri olma özelliğine sahip aynı zamanda.
Perşembe'de, Yason Burnu ve Çam Burnu olmak üzere 2 önemli kara çıkıntısı bulunuyor. Bu kara çıkıntıları Perşembe limanını karayel rüzgarlarından koruyor.
Dağlardan, tepelerden gelen suların oluşturduğu çok sayıda derenin olduğu Perşembe'de, Akcaova, Efirli, Kacalı, Kozağzı, Kurtuluş Dereleri büyük; Belicesu, Medreseönü, Okculu, Asarcık, Büyükağız, Kavra, Çaka, Kurtuluş, Hoynat, Ördek, Mersin, Kışlaönü, Topal Dereleri ise daha küçük derelerdir.
Selimiye sınırları içinde bulunan Kurşunçal Şelalesi ilçenin en önemli şelalelerinden biri. Bunun dışında, Şenyurt'ta bulunan yörenin en büyük şelalesi durumundaki Şenyurt Şelalesi, Kutluca'da Karadere Şelalesi, Hacılar'da Hacılar Şelalesi de görülmeye değer ve keşfedilmeyi bekleyen şelalelerdendir.
Boğazcık Mahallesinde olan Boğazcık Mağarası, içindeki genç sayılabilecek sarkıt ve dikitlerle dikkat çeker.
Perşembe Kültür Varlıkları Listesi
Perşembe'de, 3 mezarlık, 1 mağara, 3 cami, 2 konak, 1 kilise, 3 anıtsal ağaç, 6 konut, 4 arkeolojik sit alanı, 1 çeşme, 1 değirmen, 1 kaya mezarı olmak üzere toplam 26 adet Tescilli Kültür Varlığı bulunuyor.
Perşembe'nin Plajları
Karadeniz kıyısında bulunan Perşembe'nin 40 kilometre uzanan kıyı sahili boyunca çok sayıda plaj yer alıyor. Çaka Beyaz Kum Plajı bölgenin en meşhur plajlarından biri. Bunun dışında, Çeşmeönü Plajı, Mersin Köyü Plajı, Belicesu (Timsah Kayası) Plajı, Deniz Kabuğu Plajı, Aktaş Plajı, Efirli Kadınlar Plajı gibi plajlar da bulunuyor. İlçede Pupa Beach, Water World Aquapark Su Dünyası gibi özel işletmeler de mevcut.
Perşembe'de Gezilecek Yerler
Perşembe'de görmeniz gereken yerlerin başında, Yason Burnu Yarımadası üzerinde bulunan Yason Burnu Feneri ve Yason Kilisesi gelir. Yason Kilisesi, Meryem Ana'ya adandığı için Panagia Rum Ortodoks Kilisesi olarak da bilinir. Yason Burnu Yarımadası ise doğal ve tarihi güzellikleri ile kendine hayran bırakır. Hoynat Adası, Boğazcık (Bahçeköy) Mağarası, Kurşunçal Şelalesi ve Ormanları, Kordon Tepe, Şenyurt Şelalesi, Karadere Şelalesi, Hacılar Şelalesi de görülmeye değer yerlerdendir.
Mayıs Yedisi Şenlikleri
Özellikle Ordu, Giresun ve Trabzon'da yüzyıllardır süren bir gelenek olan Mayıs Yedisi Şenlikleri, Perşembe ilçesinde oldukça coşkulu kutlanıyor. Rumi takvimde Mayıs'ın 7'si, miladi takvime göre Mayısın 20'sinde kutlanan bu şenliklerin kökeni Orta Asya'ya kadar uzanıyor ve 4000 yıllık bir tarihi olduğu söyleniyor. Mayıs Yedisi, bahar mevsiminin bitip yaz mevsiminin başladığını, yaylalara çıkma zamanının geldiğini bildiren bir gelenek aslında. Yaylalara çıkacak olanlar bu günde sahile inerler, büyükbaş hayvanlarını denizde yıkarlar, bahara veda eğlenceleri yaparlar ve hayvanlarıyla birlikte yaylalara çıkarlardı. Günümüzde ise bu gelenek yöre insanının sabah erken saatlerde deniz kıyısına gidip suya 7 çift, bir tek taş atarak dilekler dilediği, gemi ile gezintiye çıktığı, piknik yapıp türküler eşliğinde horonlar oynadığı bir kutlamaya dönüşmüş.
Perşembe'nin Yöresel Yemekleri
Karadeniz'e özgü çok çeşitli yöresel lezzetleri vardır Perşembe'nin. Pancar çorbası, kara lahana yemeği, kara lahana sarması, fasulye diblesi, lahana turşusu, ısırgan çorbası, sakarca, melevcen (melocan), galdirik kavurması, hoşkıran kavurması, tirmit kavurması, mıhlama, kaygana, taflan turşusu, mısır ekmeği, turşu kavurmaları, keşkek, hamsi tava, hamsi buğulama, hamsili pilav, fındıklı börek olmazsa olmazıdır sofraların.
Fındık deyince akla ilk gelen illerden olan Ordu'da olduğu gibi Perşembe'de de fındık yetiştiriciliği oldukça yaygındır. Perşembe'de son yıllarda kivi ve çilek yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Perşembe'nin kendine has, asırlık bir mazisi olan cevizli helvası meşhurdur. Perşembe Ceviz Helvası tescillenmek üzere Türk Patent Enstitüsü'ne gönderilmiştir.
Perşembe doğası, tarihi, kültürü, doğal güzellikleri, sayısız saklı kumsalı, sakinliği, yeşilin her rengi ile insana huzur veriyor gerçekten de.
