Evde cinsel kimliğinin bilincinde olan ve bu konu ile ilgili sorular yöneltmeye, bir şeyler öğrenmeye çalışan bir çocuğunuz varsa, kulaktan dolma, büyüklerimizden duyup öğrendiğimiz; ''cıssss, ayıp, günah, cıkkk cıkkkk, seni leylekler getirdi'' gibi yadırgayıcı, ayıplayıcı, yasaklayıcı, kestirip atma laflar yerine yaşlarına uygun gerçekçi anlatımlar yapmanız da kaçınılmaz oluyor.
Her konuda olduğu kadar çocuklara cinsel kimliklerini, cinsel organlarını, cinsler arasındaki farklılıklarını da anlatabilecek bilgiye sahip olmamız gerekiyor. Geçenlerde bu konuyla ilgili okuduğum yazı yeni şeyler öğrenmeme neden oldu. Bunları benim gibi başka ebeveynlerin de okumasını istediğim için de paylaşmak istedim.
1. Cinsel eğitim çocuğa hangi yaşta verilmelidir?
Bir çocuğa her yaşta cinsel eğitim verilebilir. Önemli olan çocuğun doğru yaşta doğru cevaplarla cinsel bilgileri edinmesidir. Bir piramit gibi düşünüldüğünde en alttan en üste, doğru yaşlarda doğru cevaplarla cinsel eğitim verilmelidir.
2. Cinsel eğitim ne zaman başlar?
Bebeklikte cinsel eğitim çocuğa verilen mesajlarla ve tepkilerle, çocuğun bedenine olan davranışlarla başlar. Çocuğun bedenine olan davranışlar ise çocuğun bezini değiştirirken, çocuğa krem sürerken, çocuğu yıkarken ve tuvalet sonrası temizlerken gösterilir.
3. Bebeğe krem nasıl sürülmelidir?
Krem sürerken bebeğinizin cinsel bölgesi ovalandığı için bu hoşuna gider ve bebeğinizin sakinleştiğini fark edebilirsiniz. Vücudun özel bir bölgesi olduğu için cinsel bölgeye sürülen krem amacından şaşmamalı, gereğinden fazla sürülmemelidir.
4. Bebeğe banyo nasıl yaptırılmalıdır?
Bebeğin vücudunda her yer eşit miktarda sevilmeli, tüm vücuda eşit miktarda dokunulmalıdır.
5. Çocuğa tuvalette nasıl davranmalıdır?
Tuvalette çocuğunuza “poponu sileceğim” demelisiniz ve böylelikle çocukta mahremiyet algısı oluşturmalısınız.
6. Cinsel bölge çocuğa nasıl anlatılmalıdır?
Cinsel bölge çocuğa anatomik olarak ifade edilmeli; erkek çocuklarına penis kız çocuklarına ise vulva olarak belirtilmelidir. Bedeninde doğru isimleri bilen çocuk kendi bedenine ve başka çocuklara saygı gösterir. Çocuk istismarını önlemek için çocuğa “penis/ vulva senin özel bölgen ve sen istemediğin sürece kimse dokunamaz” demek gereklidir. Ayrıca çocuğun da başkalarının özel bölgesine izin almadan dokunamayacağı öğretilmelidir.
7. Çocuklar neden mastürbasyon yapar? Mastürbasyon engellenmeli midir?
Özellikle kız çocukları sürtünür, bacak bacak üstüne atıp sıkıştırır, bu şekilde mastürbasyon yapar. Bebekler genellikle 1 yaş dönemlerinde ebeveynlerinden ilgi görmediklerinde hoşlarına gidecek yöntem arayışında olurlar ve mastürbasyon yaparlar. 1-2 yaş çocuğuna tepki göstermemek gerekir. Böyle bir durumda çocuğa ilgi göstermeli, çocuğun ilgisini siz yönlendirmelisiniz.
8. 3 yaşımdaki çocuğum misafirlerin önünde mastürbasyon yapıyor. Ne yapmalıyım?
Özel bölgesini anlattığınız 3 yaşındaki çocuğunuzu “bu senin özelin, bunu özel yerinde yani odanda yapabilirsin” diye uyarabilirsiniz. Bu uyarı kesinlikle sert bir uyarı olmamalıdır. Çocuklar mastürbasyonu nedenini bilmeden, hoşuna gittikleri için yaparlar.
9. Ergenlik döneminde mastürbasyona yaklaşım ne olmalıdır?
Ergenlik dönemindeki çocuklar mastürbasyonu bilerek yaparlar. Ergenlik döneminde mastürbasyonun sakıncası yoktur ancak çocuklar genellikle mastürbasyonu cinsellikten haz almak amaçlı değil de stres yönetiminde yaparlar. Örneğin çocuğun matematik sınavı vardır. Stresli ve kaygılı çalışmaya başlamadan önce stres yönetiminde mastürbasyon yapar. Bu durumda mastürbasyon stres yönetim metodu haline gelir ve bir uzmana danışmak önemlidir.
10. Çocuğum evden dışarıda mememe dokunuyor. Ne yapmam gerekir?
Bu durum “dokunma kuralları” içerisinde değerlendirilmelidir. Çocuk izin almasının gerektiğinin farkında olmalıdır. Yani çocuğa “bu senin özel bölgen bu da benim” denmeli, özel bedene dokunmak için izin istenmesinin gerekliliği anlatılmalıdır. Çocuğunuz memenize dokunmak için her seferinde izin isterse ve memenize dokunmaya çalışırsa sakince “hayır o benim özel bölgem, mememe dokunman değil beni öpmen benim daha çok hoşuma gidiyor” demeli, onun hoşuna gidecek cümleler kurmalısınız.
11. Çocuğa “aşkım, annecim” denebilir mi?
Çocuğun rolünün belli olması gereklidir. Eşe ait olan kelimeleri çocuğa kullanmamak gerekir. Kız çocuk babaya erkek çocuk ise anneye aşık olur. Aşkım dediğinizde çocuk eş rolünü benimser, annecim dediğinizde ise sizin rolünüzü alır. İlişki tam tersi gelişir.
12. Çocuğum eşim ile beni yatak odasında sevişirken yakaladı, ne yapmalıyım?
Çocuğunuza ağır bir tepki vermeniz cinselliği ayıp ve normal dışı kılar. Mümkün olduğunca ve sakince “şu anda uygun değiliz” demek ve sonrasında çocuğa yetişkinlerin de özel zamanları olabileceği söylemek önemlidir. Çocuğunuz soru sorduğunda da “bu yetişkinlerin yaptığı bir şey, biz birbirimizi seviyoruz o yüzden birbirimizi öpüyoruz, yetişkin insanlar bazen sevgilerini göstermek için çıplak da olabilirler” demek, “sen de büyüdüğünde iznini alarak sevdiğini sevip öpebilirsin” cümleleri kurmak önerilir. Ayrıca çocuğa kapı kapalıysa kapıyı çalıp girmesinin önemi anlatılmalıdır. Böylelikle karşılıklı olarak saygı duyulması da öğretilmiş olur.
13. Çocuğum ben tuvaletteyken pat diye tuvalete giriyor. Çocuğuma ne demeliyim?
“Biz bir aile olduğumuz için gelebilirsin ama burası özel bir alan o yüzden girmemen daha doğrudur. Büyüdüğünde bunu başkasına yapmamalısın, başkası da sana yapmamalı” denebilir.
14. İki çocuğumu birlikte yıkayabilir miyim? Aynı küvete girebilirler mi, oyun oynayabilirler mi?
Çocuk tek başına yıkanabilecek yaşa geldiyse kendisi yıkanabilmelidir. 4 yaş ve sonrasında çocuk kendi yıkanmalı, gerektiğinde sizi çağırmalıdır. İki kardeş bir arada yıkanabilir ancak kardeşlerin farkındalıkları başladıysa, büyük olan kardeş küçük kardeşin yaşına uymayan davranışlar sergiliyorsa kardeşlerin birlikte yıkanması önerilmez.
15. Televizyonda taciz ya da sevişme sahnesi olduğunda ne yapmak gerekir?
Çocuğun 5-6 yaşlarında farkındalığı artık gelişmiş olduğundan televizyon pat diye kapatılmamalıdır. Taciz söz konusu olduğunda kötü şeylerin gösterildiği ve çocuğunuza uygun olmadığı belirtilmeli, sevişme sahnesi ise “iki yetişkinin birbirlerinin izinlerini alarak birbirlerini severek yaptıkları aktivite, sevişme” cümlesi kullanılmalıdır.
16. Çocuğum taciz hakkında “neden?, nasıl” gibi sorular soruyor ne yapmalıyım?
Çocuğunuza tacizin sokakta sürekli olmadığını söylemek lazımdır. İnsanların genelde iyi olduğunu ancak bazı insanların kötü davranabileceğini belirtmek gerekir. “Biz seni koruyoruz, sen güvendesin. Bu insanlar her zaman her yerde değiller. Sen zaten kiminle konuşman gerektiğini, yabancılarla konuşmaman gerektiğini biliyorsun. Vücuduna da senden izin almadan kimse dokunamaz ve sen buna izin vermemelisin” diye açıklama yapmak yeterlidir.
17. Çocuklar ebeveynleri ile birlikte yatabilirler mi?
Çocuğunuz odasını ve özel alanını bilmelidir. Çocuğunuz uykuya odasında dalmalıdır ama gecenin 1'inde yanınıza gelirse tepki göstermeden çocuğunuza sarılıp uyuyabilirsiniz.
18. Çocuğum boşanmış aileleri çok sorguluyor. Neden bu kişinin kocası/ karısı yok diyor. Ne yapmalıyım?
Çocuklar 7-8 yaşından itibaren bu soruları yöneltebilirler. Çocuğunuzla bol bol konuşarak, anlatarak bu konuyu halledebilirsiniz.
19. Aynı cinsten iki kişiyi öpüşürken gören çocuğum lezbiyen/gay olur mu?
Bir tercih değil çocuğun varoluşu olan cinsel yönelim 3-4 yaşlarında belirebilir ve genellikle ergenlikte belirginleşir. Yani cinsel yönelim arkadaştan etkilenerek ,televizyon seyrederek gelişmez doğuştan gelir.
20. Ergenlik çocukla ne zaman konuşulmalıdır?
Ergenlik, değişimler başlamadan yani 8-9 yaşlarında konuşulmalıdır.
21. Ergenlik ne zaman başlar?
Ergenlik, kız çocuklarında ortalama 11-12 yaşında, erkek çocuklarında ise ortalama 12-13 yaşlarında başlar. Ergenlik yaşı 1-2 sene oynamayla farklılık gösterebilir. Son yıllarda çocuklarda erken ergenliğin gözlenmesi ile ergenlik 1-2 yaş daha erken de olabilmektedir.
22. “Çocuk nasıl yapılır?” sorusuna ne cevap verilmelidir?
Çocuğunuz bunu 3-4 yaşlarında sormaya başlarlarsa yüzeysel anlatılabilir. 8-9 yaşında ise “annenin vulvası ile babanın penisi birleşir, ana rahminde döllenir, 9 ay karında büyür ve zamanı geldiğinde hastaneye gidilerek bebek kucağa alınır” denilmelidir.
23. Çocuğun cinsellikle ilgili soruları karşısında nasıl bir tutum sergilenmelidir?
Eğer çocuğunuz soru soruyorsa mutlaka cevaplamalısınız. Çocuğunuz herhangi bir şeyi duyduğunda ya da gördüğünde de soru sorabilir. Panik yapmamak ve tepki vermemek gerekir. Ebeveyn olarak utanırsanız göz teması kurmadan cevaplayabilirsiniz. Cevabını bilmediğiniz bir konu varsa “cevabı araştırayım sana söylerim” deyip cevabı muhakkak vermelisiniz.
Ayrıca çocuğa cinsellikle ilgili bilgiler azar azar ve sık sık anlatılmalıdır. Cinsellikle ilgili konular monolog halinde değil dialog halinde anlatılmalıdır. Hem anne hem de baba cinsellikle ilgili çocukla konuşmalıdır. Bu çocuğun gelişimi için çok ama çok önemlidir.
Seksolog ve Cinsel Eğitmen Rayka Kumru, bebeklikten itibaren cinsel eğitimin nasıl olması gerektiği konusunda annelere ve anne adaylarına bilgiler verdiği “Cinsel Eğitim Bebeklikte Başlar” eğitiminden alıntıdır.
Çocuklarımıza cinsellikle ilgili bilgiler verirken muhakkak ama muhakkak cinsel istismar hakkında da anlayabilecekleri şekilde, basit ifadeler kullanarak bilinçlendirme yapmamız gerekiyor. Çocuklarımıza vereceğimiz bilgiler, yapacağımız gerçekçi açıklamalar, anlayabilecekleri şekilde yalın, sade, kısa anlatımlar hem sağlıklı bireyler yetiştirmemizde hem de vücutlarını tanıyıp koruyabilmelerinde çok ama çok önemli rol oynuyor. Biz ebeveynler olarak kendimizi cinsellik anlamında eğitebilir, bilgi sahibi olabilirsek zaten bunları da doğru bir şekilde çocuklarımıza aktarmış oluruz. Çocuklarımızdan önce kendimizi eğitmeliyiz bence her ama her konuda...
